Được khám phá vào năm 1843, hoạt chất Hydroquinone được sử dụng lần đầu tiên trong ngành nhiếp ảnh. Mãi đến sau này, Hydroquinone phổ biến rộng hơn trên thị trường mỹ phẩm, cụ thể là thành phần có trong kem dưỡng trắng da, giảm thâm sạm. 

Tuy nhiên, sau một thời gian lưu hành rộng rãi, hoạt chất Hydroquinone bị cấm sử dụng, đặc biệt là tại các nước châu Âu ( Pháp) và Nam Phi. Nguyên nhân xuất phát từ các tác dụng phụ của Hydroquinone đối với người, chủ yếu là ở gan và thận (dựa theo kết quả thí nghiệm trên chuột).

Song song với đó là đã có nghiên cứu chỉ ra rằng, hoạt chất Hydroquinone có tác dụng ức chế Melanocyte, làm giảm quá trình sản sinh sắc tố đen trên da, từ đó giúp làm sáng da và giảm các mảng nám trên bề mặt da rất hiệu quả. Vì vậy, năm 1982 Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra quy định nghiêm ngặt đối với việc sử dụng hoạt chất Hydroquinone.

Cụ thể, đối với những loại mỹ phẩm chứa Hydroquinone có nồng độ 2‰ thì được phép không kê toa. Còn đối với những loại mỹ phẩm chứa Hydroquinone có nồng độ 4‰ thì phải được kê toa theo hướng dẫn của bác sĩ. 

Nhiều tranh cãi xung quanh hoạt chất Hydroquinone

Mặc dù FDA đã ra quy định sử dụng hoạt chất Hydroquinone, tuy nhiên việc sử dụng hoạt chất Hydroquinone này vẫn đang được cụ FDA dè chừng. 
Theo đó, Viện Da liễu Hoa Kỳ kiến nghị với FDA có thể sử dụng hoạt chất Hydroquinone có nồng độ 4‰ dưới sự kiểm soát của bác sĩ cũng như cách sử dụng an toàn. 
Đến năm 2014, cơ quan Đánh giá thành phần mỹ phẩm (CIR) báo cáo nồng độ an toàn cho phép Hydroquinone có trong mỹ phẩm là từ 1‰ trở xuống. 

Tại châu Âu, hoạt chất Hydroquinone chỉ được sử dụng trên các sản phẩm chăm sóc móng tay, chân, còn sản phẩm chăm sóc da, tóc thì không được phép có mặt của nó. 
Đứng trước những làn sóng tranh cãi gay gắt này, cục FDA càng nghiêm ngặt hơn trong việc quản lý các sản phẩm có chứa hoạt chất Hydroquinone. Đó cũng là lý do từ năm 1993 – 2009, tổng số lượng sản phẩm chứa Hydroquinone giảm từ 206 sản phẩm còn 32 sản phẩm.

Trên thực tế, việc sử dụng mỹ phẩm chứa hoạt chất Hydroquinone cần được lưu ý cẩn trọng. Dù sản phẩm có chứa bao nhiêu ‰ nồng độ cho phép thì mức độ an toàn của hoạt chất này vẫn đang “lơ lửng”.

Càng dè chừng càng hiệu quả 

Nếu so sánh việc sử dụng mỹ phẩm có chứa hoạt chất Hydroquinone và các dạng mỹ phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc có mức độ nguy hiểm như nhau thì quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Vì thực tế dù ít dù nhiều gì thì hoạt chất Hydroquinone vẫn được cục FDA (Hoa Kỳ) cho phép lưu hành trên thị trường mỹ phẩm, còn mỹ phẩm không rõ nguồn gốc thì không. 

Do đó, bất chấp mức độ an toàn đang “lơ lửng” của hoạt chất này nhiều người vẫn tin tưởng và sử dụng như thường. Thậm chí trong nhiều năm trở lại gần đây, hoạt chất Hydroquinone được nghiên cứu và có nhiều phát kiến mới về công dụng làm đẹp da. Nếu bạn là một tín đồ làm đẹp thì chắc chắn sẽ bắt gặp hoạt chất này có trong nhiều mỹ phẩm. Đặc biệt là các loại mỹ phẩm giảm nám, làm sáng da. 

Điều này đã chứng minh được một điều, hoạt chất Hydroquinone là một “thần dược” cực kỳ hiệu quả trong mỹ phẩm giảm nám, dưỡng trắng da. Nói như vậy để hiểu rằng hoạt chất này mang lại hiệu quả rất tốt khi giảm nám. Mặc dù về mức độ an toàn đang còn được kiểm định, nhưng không thể không phủ nhận hiệu quả làm sáng da của hoạt chất Hydroquinone. 

Độc giả có thể xem xét quá trình ức chế sắc tố Melanin cũng như khả năng làm sáng da của hoạt chất Hydroquinone như sau: 

+ Sắc tố Melanin ở lớp đáy biểu bì có chức năng bảo vệ da trước tác động của tia tử ngoại. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp nào che chắn thì da sẽ đen. Đó cũng là lý do khiến sắc tố Melanin tăng và gây đen xạm trên da người. 

+ Mặt khác, sắc tố Melanin chỉ hình thành khi có mặt của Tyrosinase  – 1 loại enzyme trên da. Để ức chế Mealanin thì hoạt chất Hydroquinone là nhân tố đóng vai trò làm bất hoạt enzyme này. 

+ Khi không có Tyrosinase thì sẽ không có Melanin, đồng nghĩa với việc làn da của bạn sẽ trắng sáng hơn. Chức năng của hoạt chất Hydroquinone chính là như thế. 
Thế nhưng, điều này chỉ đúng với trường hợp làn da đen sạm, thâm nám do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, còn những trường hợp da nám, sạm sau sinh hoặc do yếu tố khác thì sao? 

Cũng không có gì khác lạ, với cơ chế tác động, ức chế sắc tố Melanin hiệu quả, hoạt chất Hydroquinone đều có tác dụng làm sáng da, hỗ trợ giảm nám, thâm sạm do nhiều nguyên nhân gây nên. Tất nhiên không loại trừ trường hợp nám sau sinh, thâm sạm do nhiều yếu tố khác. 

Chính bởi hiệu quả cao trong việc làm sáng da, giảm nám sạm, hoạt chất Hydroquinone luôn luôn là thành phần có mặt trong nhiều loại kem dưỡng trắng da, kem giảm nám sạm. Chứng tỏ một điều rằng, càng dè chừng thì hoạt chất này càng hiệu quả. 

Mỹ phẩm chứa 4‰ nồng độ Hydroquinone có được sử dụng? 

Là một hoạt chất ngăn chặn quá trình biến đổi màu da tự nhiên, Hydroquinone tiên phong có mặt trong nhiều loại mỹ phẩm dưỡng trắng da. Nếu không nhầm lẫn thì hầu hết các loại kem dưỡng trắng da hay kem giảm nám đều có chứa hoạt chất Hydroquinone. Hiện nay, hoạt chất Hydroquinone bao gồm các dạng và hàm lượng sau. 

- Kem dùng ngoài da 4‰

- Nhũ tương dùng ngoài da 4‰

- Gel dùng ngoài da 4‰

- Dung dịch dùng ngoài da 4‰ 

Theo quy định của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ ( FDA) thì nồng độ 4‰ nằm trong mức được phép sử dụng. Do đó, các loại mỹ phẩm chứa hoạt chất Hydroquinone có nồng độ 4‰ là an toàn. 

Những tin đồn thất thiệt về hoạt chất Hydroquinone là chất cực độc và cấm sử dụng hoàn toàn là vô căn cứ. Tất cả các loại mỹ phẩm chứa hoạt chất Hydroquinone, bao gồm kem dưỡng trắng, kem giảm nám, thâm sạm có nồng độ Hydroquinone 4‰ đều được lưu hành trên thị trường mỹ phẩm tại nhiều khu vực trên thế giới. 
Tuy nhiên, sẽ không tránh khỏi những rủi ro và trường hợp người sử dụng không phù hợp với hoạt chất Hydroquinone thì trước khi sử dụng, chúng ta đều phải lưu ý đến cách sử dụng an toàn của nó. 

Lưu ý khi sử dụng hoạt chất Hydroquinone

- Tần suất sử dụng ít: 1-2 lần/ngày

- Test thử trước khi dùng toàn mặt: Bôi thử một lượng vừa đủ hydroquinone lên vùng quai hàm và theo dõi, nếu trong 24h tại chỗ bôi xuất hiện tình trạng đỏ, ngứa, nóng rát hay nổi sẩn, mụn nước thì có nghĩa bạn không hợp với hydroquinone rồi, hãy ngưng dùng. 

- Dùng 4 tháng, ngưng 4 tháng: Đây là cách để khắc phục chứng ochronosis, một triệu chứng da bị thay đổi sắc tố do sử dụng hydroquinone dài ngày, biểu hiện bằng những mảng da trở nên xanh tím, hoặc trắng loang lổ do mất sắc tố và rất khó hồi phục. 

- Không dùng chung với resorcinol: Resorcinol là một chất bong sừng nhẹ, thường được dùng trong các sản phẩm giảm mụn và nhuộm tóc. Sử dụng chung resorcinol và hydroquinone làm da dễ bị xanh tím hơn.

- Không dùng chung với benzoyl peroxide hay bất cứ sản phẩm nào có khả năng cung cấp oxy như oxy già, các mặt nạ oxy hay các liệu pháp chăm sóc da cung cấp oxy.

- Tránh bôi Hydroquinone ở những vùng da quanh mắt, miệng hay niêm mạc.

- Luôn luôn chống nắng kem chống nắng SPF từ 30 trở lên, hạn chế ra nắng càng ít càng tốt.

Tài liệu nghiên cứu: 

1. Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA)

2. Cơ quan Đánh giá thành phần mỹ phẩm (CIR)

3. Viên Da liễu Hoa Kỳ 

4. www.dermnetnz.org